Gdy zęby bolą „bez powodu”…

Skąd ta nadwrażliwość?
 
Zęby składają się z korony (części zewnętrznej), szyjki osłoniętej dziąsłem oraz korzenia (części wewnętrznej). Czasami dziąsła ulegają recesji – cofają się. Wówczas zęby stają się nadwrażliwe i mocniej reagują na bodźce zewnętrzne, powodując ból. Inną przyczyną takiego stanu może być także mechaniczne lub chemiczne uszkodzenie szkliwa, które chroni wnętrze zęba.
W obu tych przypadkach dochodzi do odsłonięcia szyjki zęba oraz zębiny – podatnej na ścieranie tkanki znajdującej się pod szkliwem – która ma ochraniać unerwioną miazgę wypełniającą ząb. W niej natomiast znajdują się tzw. kanaliki zębowe – niewielkie, podłużne otwory, przez które przechodzą włókna nerwów,  dlatego jest ona bardzo wrażliwa na wszelkie rodzaje bodźców. Gdy kanaliki są odsłonięte, zakończenia nerwowe łatwo jest podrażnić w czasie spożywania pokarmów lub nawet w wyniku dotknięcia czy zaczerpnięcia głębszego oddechu.

Przyczyną powstania nadwrażliwości zębów może być:
 
-  nieumiejętne czyszczenie zębów – zbyt częste lub zbyt agresywne mycie, używanie twardej szczoteczki oraz nieodpowiedniej pasty (niektóre pasty do zębów sprzyjają ich ścieraniu),
- obgryzanie paznokci lub przedmiotów (np. ołówka),
- wady zgryzu, ciasne ułożenie zębów,
- zgrzytanie zębami lub zaciskanie ich podczas snu,
- zbyt częste jedzenie kwaśnych lub słodkich potraw oraz picie napojów gazowanych,
- uszkodzenie szkliwa przez sok żołądkowy znajdujący w zakwaszonej ślinie podczas częstych wymiotów (zdarza się najczęściej u kobiet w ciąży i osób chorych na bulimię),
- choroby refluksowe przewodu pokarmowego,
- choroby przyzębia – paradontoza, zapalenie dziąseł,
- stomatologiczne zabiegi estetyczne – wybielanie, piaskowanie (nadwrażliwość jest zwykle tymczasowa i ustępuje po dłuższym czasie od odbycia zabiegu).

Sposoby na nadwrażliwe zęby
 
            Z nadwrażliwością zębów zwykle można poradzić sobie prostymi, nieinwazyjnymi sposobami. Przede wszystkim zmianą nawyków higienicznych i żywieniowych.
            Pierwszym krokiem do sukcesu okazuje się zwykle wyćwiczenie prawidłowej techniki mycia zębów. Należy je czyścić ruchem wymiatającym, tak, by nie zaciągać dziąseł na korony ani nie dociskać szczotki do powierzchni zębów. Ważny jest także sam wybór szczoteczki – powinna być miękka i należy wymieniać ją średnio co dwa miesiące lub wówczas, gdy stanie się sztywna lub zaczną z niej wypadać pojedyncze włoski. Zaleca się także szczoteczki elektryczne, ponieważ są tak skonstruowane, by ich nacisk był bezpieczny dla szkliwa. Przy nadwrażliwych zębach dobrze jest też unikać past wybielających, a wybierać te bogate we fluor. Nie należy szczotkować zębów częściej niż trzy razy dziennie przez 2-3 minuty. Dentyści zalecają też stosowanie nici dentystycznych. Jeżeli pojawia się dyskomfort związany z nieświeżym oddechem, lepiej wypłukać usta płynem z fluorem.

            W walce z nadwrażliwością zębów często pomaga także odpowiednia dieta. Warto unikać produktów żywnościowych, które przyczyniają się do obniżenia zawartości substancji mineralnych w szkliwie. Należą do nich produkty słodkie, kwaśne (np. owoce cytrusowe) oraz napoje gazowane. Dieta osoby o nadwrażliwych zębach powinna być bogata w fosfor i wapń oraz w witaminę D3.
            Zdarza się jednak, że prawidłowa higiena jamy ustnej oraz sposób odżywiania nie wystarczają, by pozbyć się nadwrażliwości. Wówczas niezbędna jest wizyta u stomatologa. Dentyści leczą tę dolegliwość kilkoma różnymi sposobami, wybierając ten, który najbardziej odpowiada indywidualnym potrzebom pacjenta.

Zabiegi stosowane w przypadku wyjątkowo uciążliwej nadwrażliwości zębów to:
 
- fluoryzacja – pokrycie zębów lakierem fluorowym,
- zamknięcie kanalików zębowych materiałem uzupełniającym (np. związki fluoru, wapnia, glinu, potasu),
- impregnacja – pokrycie zębów preparatem usuwającym ból wywołany nadwrażliwością,
- odizolowanie zakończeń nerwowych poprzez nałożenie plomby,
- przeszczep dziąsła – zabieg chirurgiczny wykonywany w skrajnych przypadkach, gdy korzeń zęba jest znacznie odsłonięty.
 
            Z nadwrażliwymi zębami nie trzeba więc męczyć się przez całe życie. Wystarczy poszukać odpowiedniego dla siebie sposobu, a pozbycie się jej jest możliwe.
 
Paulina Maria Szymborska-Karcz